W IV wieku również różni filozofowie zaczęli się interesować kwestią pokoju w Grecji. Dzięki ich rozważaniom teoretycznym mamy wgląd w debatę, jaka mogła się toczyć wokół koine eirene. Spośród tworzących ówcześnie autorów dzieł politycznych do dzisiaj przetrwały prace Arystotelesa, Platona i Isokratesa. Dwaj pierwsi to filozofowie, natomiast ostatni był retorem.
Platon
Najwcześniejszy spośród nich był Platon. Zaczął tworzyć dzieła polityczne w dość wczesnym okresie swojej działalności. Jego dzieła w początkowym okresie zdradzają duży wpływ Sokratesa na jego myśl. Dopiero z czasem zaczęła pojawił się jego samodzielny system ideowy. Wpływ na jego powstanie miały między innymi wyprawy, które podejmował na Sycylię, do Egiptu i Wielkiej Grecji1. Były to kierunki częstych podróży, jakie odbywali ówcześnie filozofowie.
Duży wpływ na jego poglądy miała klęska Aten w wojnie peloponeskiej i wojna domowa jaka miała miejsce zaraz po tym. Platon sprzyjał wtedy oligarchom. Jego poglądy polityczne zostały ostatecznie ustalone poprzez śmierć Sokratesa w 399 roku. Obwiniał o śmierć swojego mistrza ustrój demokratyczny jaki istniał w Atenach2.
Jego najważniejszymi dziełami politycznymi są Państwo, Polityk oraz Prawa. Pierwsza z tych prac powstała jeszcze przed wyprawą Platona na Sycylię. Koncentrował się w niej na ukazaniu modelu idealnego państwa. W drugiej pracy skupia się na ustaleniu czym jest polityka. Natomiast Prawa powstały pod koniec życia Platona. W analizie zostały wykorzystane również VII i VIII Listy Platona3.
Koine eirene Platon skupił się na kilku jego aspektach. Kluczowym była sytuacja na Sycylii. Platon ukazywał koine eirene z kilku punktów widzenia. Pierwszym spośród nich jest sytuacja polityczna na Sycylii. Namawiał do zakończenia walk pomiędzy poleis greckimi. Miało to doprowadzić do pokoju na Sycylii. Za jego utrzymania miała odpowiadać rada złożona z 35 członków. Miała by ona decydować o wojnie lub pokoju między poleis greckimi na Sycylii.
Platon uważał, że walki między nimi stwarzają zagrożenie podbicia ich przez Kartagińczyków lub miejscowe ludy. Było to dla niego niebezpieczniejsze od konfliktów pomiędzy poszczególnymi poleis czy też walka o właściwy ustrój w nich4
Drugą cechą koine eirene dla Platona była możliwość zakończenie za jej pomocą stasis. Według niego takie wojny były najgorsze z możliwych. Charakteryzowały się krwawymi starciami pomiędzy obywatelami tego samego poleis. W wypadku braku szans na zakończenie konfliktu pokojowo proponował wprowadzenie rozjemców. Mieli by oni doprowadzić do końca wojny i ustanowienia pokoju między walczącymi stronami5.
Platon uważał że koine eirene może zapobiec niszczeniu polis przez Greków. Proponował zakaz łupienia ziem innych miast, jako metody na kończenie wojen. Decyzje o zniszczeniu polis uznawał za zbrodnię. Również wydanie miasta za pomocą zdrady uważał Platona za zło, szczególnie jeśli prowadziło ono do zniszczenia polis6.
Wojny pomiędzy Grekami Platon uważał za złe i niepożądane. Zamiast nich namawiał do walki z barbarzyńcami. Skutkiem tego miało być poszerzenie zakresu Greckiej kultury i zlikwidowanie zagrożenia podbicia przez obce ludy. Nie wyjaśniał z kim miano prowadzić te wojny7.
Podbój mniejszego państwa przez większe według Platona mogło prowadzić do wprowadzenia lepszego ustroju w nim. Silniejsze polis mogło narzucić swoje prawa. Z powodu wewnętrznych konfliktów mogło nie być możliwe przeprowadzenie samodzielnej zmiany ustroju na lepszy8.
1M. Schofield, Plato in His Time and Place, [w:] The Oxford Handbook of Plato, red. G. Fine, New York 2008, s. 44-47.
2D. Zygmuntowicz, Praktyka polityczna Od Państwa do Praw Platona, Toruń 2011, s. 288-298.
3D. Scott, The Republic, [w:] The Oxford Handbook of Plato, red. G. Fine, New York 2008, s. 360-364; C. Bobonich, Plato’s Politics, [w:] The Oxford Handbook of Plato, red. G. Fine, New York 2008, s. 327-333; J. Harward, The Seventh and Eighth Platonic Epistles, CQ XXII, 1928, s. 143–154.
4Platon, Listy, VII 350 -352; VIII 355-357.
5Platon, Polityk, 307 E – 308 B; Platon, Prawa, 629 A – E; D. Zygmuntowicz, Praktyka polityczna Od Państwa do Praw Platona, Toruń 2011, s. 307-309.
6Platon, Państwo ,471 B – E; 615 B.
7Platon, Państwo,470 B – 471 A.
8Platon, Prawa ,838 A – B.