Homologia
Kolejnym określeniem na traktat była ὁμολογία (homologia). Oznaczała ona porozumienie. Pojawiała się ὁμολογία u Herodota, Tukidydesa i Efora[1]. Platon korzystał z niego wielokrotnie, między innymi w pierwszym zdaniu Sofisty[2]. Arystoteles natomiast użył wyrażenia ὁμολογία w jednym z najbardziej znanych fragmentów Polityki o istocie niewolnictwa. Według niego, bowiem niektórzy byli niewolnikami z natury, inni natomiast stawali się nimi na mocy prawa – porozumienia ὁμολογία mówiącego, iż pokonani stają się własnością zwycięzców:
διχῶς γὰρ λέγεται τὸ δουλεύειν καὶ ὁ δοῦλος. ἔστι γάρ τις καὶ κατὰ νόμον δοῦλος καὶ δουλεύων: ὁ γὰρ νόμος ὁμολογία τίς ἐστιν ἐν ᾧ τὰ κατὰ πόλεμον κρατούμενα τῶν κρατούντων εἶνα φασιν [3].
Korzystali z homologia również Demostenes, Isokrates i inni mówcy ateńscy[4]. Pojawiało się ono u nich dość często.
Syntaki
Kolejnym wyrażeniem związanym z pokojami było συνθήκη. Oznaczało ono traktat lub jego część. Stosował je Herodot i dość często Tukidydes, natomiast u późniejszych autorów prawie nie występuje. Może to oznaczać jego zanik w IV wieku[5].
Ekekseria
Głównym terminem opisującym rozejmy była ἐκεχειρία. Określał on głównie krótkotrwałe rozejmy, jak w przypadku układów Aten i Sparty w 423[6], oraz Beocji i Aten w 421[7]. Tukidydes wykorzystał ἐκεχειρία również do ukazania rozejmu poprzedzającego kongres pokojowy na Sycylii i przygotowań do wyprawy sycylijskiej[8]. Termin ten pojawił się także przy relacji o pokoju olimpijskiego z 423 roku[9]. W tych fragmentach autor skupił się na ukazaniu tymczasowości tych układów oraz na samym zawarciu ich, jako pośredniej metody do uzyskania trwałego pokoju. Natomiast Ksenofont opisał tym wyrażeniem okres pokoju sakralnego, w czasie, którego nie można było prowadzić działań zbrojnych: Φλειάσιοι μέντοι οὐκ ἠκολούθουν: ἐκεχειρίαν γὰρ ἔφασαν ἔχειν[10]. Może to wskazywać na rodowód słowa. Pierwotnie mogło ono oznaczać właśnie zawieszenie walk ogłaszane na czas igrzysk olimpijskich. Państwa w tym czasie nie powinny prowadzić działań wojennych[11].
ἐκεχειρία pojawia się głównie w relacjach międzypaństwowych. Nie korzystano z niego do określania zawieszenia broni zawieranych przez lokalnych dowódców. Takie lokalne porozumienia musiały, wobec tego być zatwierdzane przez stosowne organy danych polis. Ich zasięg terytorialny był różnorodny i mógł obejmować znaczne obszary.
[1] Hdt., I 61, 150, III 13, IV 118, 201, VI 85, VII 139, 156, VIII 52, 141; 98, 108, 114, 117, II 33, 100, III 4, 28, 66, 90, IV 54, 65, 106, 132, V 5, 17, 21, 76, VI 10, 94, VII 82, VIII 56, 90; Thuc I 29, Efor, FGH 70 F. 63.
[2] Plat. Soph., 216a, Rep., 340b, 443a, 462a, 533c, Charm, 175c, Lysis, 219c, Crit., 106b, Crat.,384d, 435c, Theaet., 145c, 164c, 169e, 170a, 183d.
[3] Arist., Pol., 1255a, p. też Nic. Eth., 1127b, 1161b, 1162b, Eud. Eth., 1242b, 1243a.
[4] Dem., XII 1,18, 22, XIX 62; Isoc., IV 175-76, VI 39, 52, 70, XII 107; Hyp., III 7; Andoc., I 120.
[5] Hdt., VI 42; Thuc., I 37, 40, 78, 144, IV 61, 122, V 18, 31, 42, VII 18, VIII 37, 58; Aristot. Pol., 1280a-b, 1284a.
[6] Thuc., IV 117-119, 122, 134, V 1, 15.
[7] Thuc., V 26, 32.
[8] Thuc., IV 58, VI 26.
[9] Thuc., V 49.
[10] Xen., Hell., IV 2 16, V 2 2.
[11] D. G. Romano, Boycotts, Bribes and Fines. The Ancient Olympic Games, Expedition XXVII, 1985 s. 15-16.
[12] Xen. Mem IV 4; Aeschin. II 30, 31; Dem. XVIII 164-66.