anokochai

Anokochai

           Kolejnym terminem jest ἀνοκωχή(anokochai)[1]. Oznaczał on wstrzymanie walk. Korzystał z niego Tukidydes. U innych autorów nie występuje. Znaczyło z reguły zaprzestanie walk. Nie jest jasne, czemu inni autorzy z niego nie korzystali.

Kluczową rolę w pokojach IV wieku odgrywało słowo αύτονομία. Po raz pierwszy pojawia się ono u Tukidydesa w mowach Lamachosa o losie Mityleny i Brazydasa do Akantyjczyków[2]. Mogło wywodzić się od słowa αὐτόνομος pojawiającego się już u Herodota[3]. Nie jest wyjaśnione znaczenie pojęcia anokochai. Współczesne pojęcie autonomii nie oddaje antycznego sensu tego słowa. W starożytności oznaczało ono, bowiem możliwość decydowania przez polis zarówno o swojej polityce zagranicznej jak i wewnętrznej (a więc bliższe współczesnemu rozumieniu terminu suwerenność). W związku z tym nie może być częścią innego organizmu politycznego, na przykład związku[4]. Jednakże wiele państw dopuszczało się ingerencji w sprawy innych państw pod hasłem obrony autonomii. Dokonywali tego chociażby Spartanie po pokoju Antalkidesa[5].

Wyklarowanie się pojęcia αύτονομία następuje najprawdopodobniej w czasie wojny peloponeskiej. U Tukidydesa pojawia się ono bez tłumaczenia jego sensu[6]. Według Ksenofonta w następstwie pokoju Antalkidesa, Spartanie zaczęli dowolnie interpretować autonomię[7]. Dyskusja nad tym pojęciem nie skończyła się jednak wtedy i toczyła się również w późniejszych latach. Wskazują na to wystąpienia, jakie miała miejsce w czasie negocjacji pokoju powszechnego z 371 roku[8]. Posłowie ateńscy oskarżali wtedy Spartę o naruszanie autonomii polis greckich. Wydaje się, iż interpretacja tego terminu była dostosowana do sytuacji, w jakiej konkretne państwo się znajdowało.

Eleutheria

Wyrażeniem powiązanym z autonomią była ἐλευθερία. Oznaczała ona w przypadku państw wolność od kontroli ze strony innych podmiotów politycznych[9]. Nie była ona jednak określona dokładnie. Mogła dotyczyć zarówno pojedynczych polis, jak i ich grup. Również i w tym przypadku użycie terminu było uzależnione od danej sytuacji. Była stosowana czasami w połączeniu ze sformułowaniem autonomia[10].


[1]     Th. I 40, 66, III 4, IV 38, 11, V 25, 26, 32, VIII 87.

[2]              Thuc., III 46, IV 85.

[3]     Hdt., I 96, VIII 140.

[4]              K. Schmidt, The Peace of Antalcidas and the Idea of the koine eirene. A Panhellenic Peace Movement, RIDA XLVI, 1999, s. 90-92; wskazuje na fakt, że autonomia w nie musiała oznaczać zakazu sojuszy lub związków polis. Jedynie interpretacja zapisu o niej przez Spartę doprowadziła do likwidacji Związku Beockiego.

[5]              Xen., Hell. V 1 32-34.

[6]              Thuc., III 46, IV 87, VIII 21.

[7]              Xen., Hell., V 1 32; T. T. B. Ryder, Koine Eirene, London 1965, s. 39-40.

[8]              Xen., Hell., VI 3 7-19.

[9]              Hdt., V 2, VII 147, VIII 143; Thuc., I 69., III 45, 54, IV 26, 120, V 112, VI 76, VII 82, VIII 43, 64; Isoc., IV 95, 117, 185, VI 43, 64, XIV 5, 18, 24, 43; Xen., Hell., II 2 23, III 5 13; Dem., XV 3, 19-20, XVIII 205, 296-97, XIX 259-61; Aeschin. II 60, III 157.

[10]            IG II2 34-35.